Alternatieve brandstoffen
De EU heeft zich na het sluiten van het Kyoto-protocol verplicht om de hoeveelheid broeikasgas te verminderen en concrete beleidsdoelstellingen geformuleerd voor de periode tot 2030. Hierdoor vindt er een ontwikkeling plaats waarbij de klassieke fossiele brandstoffen in vervoermiddelen worden vervangen door alternatieve brandstoffen. Dit heeft mogelijk verstrekkende gevolgen voor de wijze waarop we met tunnelveiligheid omgaan, omdat deze alternatieve brandstoffen ander gedrag vertonen bij brand en andere incidenten.
Over de risico’s van het gebruik van deze stoffen in tunnels is meestal nog weinig bekend. Het toepassen van nieuwe technologieën is niet per se risicovoller dan gebruik blijven maken van bekende technieken, maar het vraagt wel om nieuwe kennis en inzichten, en wellicht ook om een andere repressieve aanpak van incidenten.
Het KPT heeft algemene of specifieke, maar in ieder geval actuele informatie verzameld over deze nieuwe technologieën om zo een bijdrage te kunnen leveren aan het delen van kennis over deze nieuwe vormen van brandstof.
Wegvervoer
In het wegvervoer zijn de drie meest bekende klassieke brandstoffen benzine, diesel en LPG.
Een eerste categorie is het aanpassen van traditionele brandstoffen zoals benzine en diesel. Door het toevoegen of vervangen van bestanddelen aan deze brandstof ontstaat een milieuvriendelijker product. Denk hierbij aan het toevoegen van diverse soorten alcohol of FAME (Fatty Acid Methyl Esther) om bijvoorbeeld biodiesel te maken.
Voor de hulpverlening kan dit type brandstof lastig zijn, want voor de brandbestrijding van met alcohol verrijkte brandstoffen moet een ander type schuim worden gebruikt dan voor de bestrijding van traditionele koolwaterstof branden..
Een tweede categorie vormen de gecomprimeerde gassen die naast het traditionele LPG worden gebruikt. Denk hierbij aan Compressed Natural Gas (CNG) en Liquified Natural Gas (LNG). De eerste stof is bekend geworden door het ongeval met de CNG-bus in Wassenaar op 29 oktober 2012. LNG staat momenteel in de belangstelling als aanvulling op het Nederlandse aardgas, maar wordt ook al regelmatig toegepast in vrachtwagens als brandstof. Compressed Bio Gas (CBG) heeft voor zover bekend nog geen toepassing in Nederland.
Voor de hulpverlening zijn dit drie systemen met totaal verschillende gevaaraspecten. CNG komt bijvoorbeeld onder hoge druk vrij, terwijl LNG onder normale omstandigheden slechts langzaam zal overgaan in methaan. CBG kan door de daarin aanwezige verontreinigingen (zoals zwavelwaterstof) naast brandbare ook toxische eigenschappen hebben.
Een derde categorie zijn nieuwe gassen zoals waterstof. In Europa lopen er diverse projecten met bussen die aangedreven worden door waterstof. In Europees verband loopt het grote overkoepelende onderzoeksproject HySafe, waarin kennis wordt verzameld over deze nieuwe technologie. Onder dit project vallen een aantal deelprojecten. Een andere nieuw gas is DiMethylEther (DME), maar van deze stof zijn voor zover bekend nog geen toepassingen in Nederland bekend.
Een vierde categorie is elektriciteit. De vraag naar elektrisch aangedreven voertuigen is mede door gunstige belastingvoorwaarden groot, maar wat te doen als een dergelijk voertuig gaat branden? Er zijn voorbeelden bekend waarin deze branden lastig te blussen blijken.
De vijfde en laatste categorie zijn de hybride aangedreven voertuigen. Voorbeelden zijn LPG-aangedreven voertuigen met een benzinetank. Elektrische auto’s hebben meestal ook nog een brandstoftank aan boord. Minder bekend is dat waterstofbussen niet rijden op waterstof, maar deze stof gebruiken om elektriciteit op te wekken die ze vervolgens gebruiken voor hun aandrijving. Alleen de inmiddels buiten gebruik zijnde Space Shuttle gebruikte daadwerkelijk waterstof als brandstof. Deze laatste categorie voertuigen is vanuit het hulpverleningsperspectief misschien wel de lastigste groep, want in deze voertuigen zijn meerdere risicobronnen tegelijk aanwezig die elk om een eigen aanpak vragen.
Bijeenkomst Alternatieve Brandstoffen op 11 maart 2015
In deze bijeenkomst sprak Dirk Schaap van het Ministerie van IenM over de ontwikkelingen van het gebruik van alternatieve brandstoffen in Nederland door o.a. auto´s en bussen.
Spreker Jetty Middelkoop van Brandweer Amsterdam-Amstelland informeerde de deelnemers over de gevaren van alternatieve brandstoffen en vermeldde een aantal incidenten over alternatieve brandstoffen zoals waterstof, CNG en LNG.
Hoe gaan we nu en in de toekomst met het gebruik van deze brandstoffen om en wat zijn de gevolgen voor de wet- en regelgeving m.b.t. de tunnelveiligheid? Hiervoor kon nog geen antwoord gegeven worden en dit zal leiden tot verder onderzoek. Dit onderwerp blijft onder de aandacht van het Kennisplatform Tunnelveiligheid en wordt vervolgd.
Documenten / artikelen / linken
Belangrijke documenten, artikelen en linken over alternatieve brandstoffen.
- Nood- en incidentbestrijding
- Brandweeroptreden bij incidenten met LNG
- Handreiking incidentmanagement IFV
- Lecorale rede Nils Rosmuller, Ketens verbinden
- Brandveiligheid van elektrische bussen in tunnels
- Bussen op waterstof
- Vragen over LNG, CNG en Waterstof
- Norway tunnel rocked by explosion caused by fuel truck in Noorwegen
- Wet en regelgeving; Circulair vervoer gevaarlijke stoffen door wegtunnels
- Initial assessment of the impact of jet flame hazard from hydrogen cars in road tunnels
- Algemene procedure LNG
- Nen eindrapport Waterstof en binnenaspecten 2016
- EMERGENCY REPONSE GUIDE ON HYDROGEN AND FUEL CELL APPLICATIONS
- EMERGENCY RESPONSE ON VEHICLES
Aan het KPT worden regelmatig vragen gesteld, ook over alternatieve / gevaarlijke brandstoffen.
Hier vindt u de vragen en antwoorden.
Weet u meer?
Het KPT streeft ernaar dit onderwerp verder uit te diepen. Heeft u relevante kennis of informatie ver dit onderwerp? Mail ons dan op info@kennisplatformtunnelveiligheid.nl.
Bron afbeelding: Group GTS
